W 1978 roku Andrzej Wajda wystawił w krakowskim Starym Teatrze - z okazji 60. rocznicy odzyskania niepodległości - siedmiogodzinny spektakl-rzekę, zrealizowany na podstawie utworów pisarzy młodopolskich i międzywojennych. Scenariusz łączy fragmenty tekstów Michała Bałuckiego, Gabrieli Zapolskiej, Jana Augusta Kisielewskiego, Zygmunta Kaweckiego, Stanisława Przybyszewskiego, Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Marii Dąbrowskiej i Juliusza Kadena-Bandrowskiego.
Powodzenie sztuki skłoniło Andrzeja Wajdę do przeniesienia jej na ekran. W efekcie powstała 8-odcinkowa saga dwóch mieszczańskich rodzin krakowskich - Chomińskich i Dulskich - na tle historii Polski pod zaborem austriackim, jej obyczajowości i kultury, od roku 1874 poprzez burzliwy początek XX wieku aż po rok 1914, chwilę przed wybuchem I wojny światowej…

Bohaterkami 1. odcinka są dwie młode kobiety: pani Chomińska - żona urzędnika bankowego - i mieszkająca z nią siostra Aniela, starzejąca się panna bez posagu, której jedynym absztyfikantem jest śmiertelnie nudny urzędnik Felicjan Dulski. Pewnego dnia siostry postanawiają urządzić wieczorek z tańcami, po cichu marząc, że bal odmieni ich los. Przyjęcie szybko przeradza się w kompromitujące pasmo nieporozumień, kłótni i skandali.
A Polska? Polska realizuje się w tym czasie we wspomnieniach o mazurach i polonezach - i w malowidłach Jana Matejki…
Adaptacja sztuki Michała Bałuckiego "Dom otwarty".